โรคย้ำคิดย้ำทำคืออะไร? คุณเป็นโรคนี้หรือเปล่า?

หลังจากเดินไปได้สองช่วงตึก ฉันก็รู้สึกไม่แน่ใจขึ้นมาทันทีว่าประตูล็อกอยู่หรือเปล่า เลยต้องกลับไปเช็คดูอีกที ฉันต้องแยกเสื้อผ้าตามสี และเกือบจะต้องพับมันทั้งหมดใหม่หมด" "ไอคอนแอปโทรศัพท์ต้องเรียงกัน และฉันรู้สึกไม่สบายใจถ้ามีจุดสีแดงเล็กๆ แม้แต่นิดเดียว"

ในชีวิตจริง หลายๆ คนมักเรียกพฤติกรรม "การแสวงหาความเรียบร้อย" และ "การยืนยันซ้ำๆ" แบบนี้อย่างตลกๆ ว่า "โรคย้ำคิดย้ำทำ"

แต่ในความเป็นจริงแล้ว โรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD) ที่แท้จริงนั้นไม่ได้มีแค่ “ความรักความสะอาดและการแสวงหาความสมบูรณ์แบบ” เท่านั้น

เป็นโรคทางจิตเวชที่พบบ่อย โดยผู้ป่วยจะมีความคิดวนเวียนซ้ำๆ (ความคิดย้ำคิดย้ำทำ) และพฤติกรรม (พฤติกรรมย้ำคิดย้ำทำ) ซึ่งผู้ป่วยรู้ว่าตนเองไม่จำเป็นแต่ไม่สามารถควบคุมได้ ในรายที่อาการรุนแรงอาจส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตปกติ

ก่อนอื่นมาแยกแยะกันก่อนว่า “อาการย้ำคิดย้ำทำทุกวัน” กับ “อาการย้ำคิดย้ำทำทางคลินิก” มีความแตกต่างอย่างมาก

หลายๆ คนเชื่อมโยง "ความหลงใหลในการจัดระเบียบ" และ "ความหลงใหลในรายละเอียด" กับโรคย้ำคิดย้ำทำ แต่ความแตกต่างที่สำคัญระหว่างทั้งสองอย่างอยู่ที่ว่าสิ่งเหล่านี้ทำให้เกิดความทุกข์หรือไม่ และสามารถควบคุมได้หรือไม่

ยกตัวอย่างเช่น บางคนชอบจัดโต๊ะทำงานให้เป็นระเบียบและรู้สึกอึดอัดเมื่อเห็นของรก แต่ถ้าไม่มีเวลาทำความสะอาด ก็สามารถยอมรับความวุ่นวายชั่วคราวได้ นี่เป็นแนวโน้มของโรคย้ำคิดย้ำทำ (Obsessive-compulsive) ทั่วไป ซึ่งเป็นนิสัยการใช้ชีวิตที่เน้นความเป็นระเบียบเรียบร้อยและไม่ส่งผลกระทบต่อการทำงานหรือปฏิสัมพันธ์ทางสังคม อย่างไรก็ตาม ผู้ที่เป็นโรคย้ำคิดย้ำทำมีพฤติกรรมที่แตกต่างออกไปอย่างสิ้นเชิง เช่น ล้างมือซ้ำๆ นานกว่า 10 นาทีต่อครั้ง และหยุดไม่ได้แม้มือจะลอก เพราะคิดอยู่ตลอดว่า "ถ้าไม่ล้างมือให้สะอาด ฉันจะป่วย" (ความคิดย้ำคิดย้ำทำ) การล้างมือซ้ำๆ จะช่วยบรรเทาความวิตกกังวล (พฤติกรรมย้ำคิดย้ำทำ) ได้

โรคย้ำคิดย้ำทำทางคลินิกมีลักษณะสำคัญสองประการ ซึ่งทั้งสองอย่างล้วนจำเป็น ประการแรก คือ ความย้ำคิดย้ำทำที่เกิดขึ้นซ้ำๆ เช่น ความกังวลเรื่อง "การปนเปื้อนของแบคทีเรีย" "อุบัติเหตุที่เกิดขึ้นกับสมาชิกในครอบครัว" หรือ "การพูดผิด" ความคิดเหล่านี้แทรกซึมเข้ามาอย่างกะทันหัน ไร้เหตุผล และยากที่จะสลัดออก ก่อให้เกิดความวิตกกังวลอย่างรุนแรง ประการที่สอง คือ ความย้ำคิดย้ำทำที่เกิดขึ้นซ้ำๆ เพื่อบรรเทาความวิตกกังวลที่เกิดจากความย้ำคิดย้ำทำ ผู้ป่วยจะทำพฤติกรรมบางอย่างโดยไม่ตั้งใจ เช่น การตรวจสอบ การนับ การจัดเรียง และการทำความสะอาดซ้ำๆ พฤติกรรมเหล่านี้มักใช้เวลานาน (มากกว่าหนึ่งชั่วโมงต่อวัน) และไม่ทำให้เกิดความสุข มีเพียงการบรรเทาความเจ็บปวดชั่วคราวเท่านั้น

นี่คือตัวอย่างในชีวิตจริง: ผู้ป่วยโรคย้ำคิดย้ำทำรายหนึ่งต้องปฏิบัติตามขั้นตอนนี้ก่อนออกจากบ้านเสมอ: "ตรวจสอบล็อคประตูสามครั้ง → ตรวจสอบวาล์วแก๊สสองครั้ง → ตรวจสอบสวิตช์ไฟสี่ครั้ง" ทุกครั้งที่ทำพลาดต้องเริ่มใหม่ บางครั้งถึงขั้นต้องขาดงานเพราะ "สั่งงานผิด" ผู้ป่วยอีกรายตรวจสอบข้อความในโทรศัพท์ซ้ำๆ ปลดล็อกหน้าจอทุกนาทีแม้จะรู้ว่าไม่มีข้อความใหม่เข้ามา พฤติกรรมเหล่านี้กลายเป็น "ภาระ" ที่ควบคุมไม่ได้ไปแล้ว

อย่าเข้าใจผิด: OCD ไม่ใช่ "ความสมบูรณ์แบบ" การรับรู้เหล่านี้จำเป็นต้องได้รับการแก้ไข

หลายคนมีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับโรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD) ซึ่งอาจนำไปสู่การระบุโรคผิดและทำให้การรักษาล่าช้า ความเข้าใจผิดที่พบบ่อยที่สุด 3 ประการจำเป็นต้องได้รับการชี้แจง:

ความเข้าใจผิดประการแรกก็คือ ผู้ที่มีอาการ OCD มักเป็นคนชอบความสมบูรณ์แบบ:

ในความเป็นจริงแล้ว ความสมบูรณ์แบบเป็นเพียงอาการหนึ่งของ OCD ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีพฤติกรรมย้ำคิดย้ำทำที่เรียกว่า "การทำซ้ำๆ อย่างไร้ความหมาย" ยกตัวอย่างเช่น บางคนอาจนับขั้นบันไดซ้ำๆ จาก 1 ถึง 10 แล้วกลับมานับ 1 อีกครั้ง โดยเริ่มนับใหม่ทุกครั้งที่ทำผิดพลาด ซึ่งไม่ได้เกี่ยวข้องกับการแสวงหาความสมบูรณ์แบบ แต่เป็นเพียงวิธีบรรเทาความวิตกกังวลว่าจะเกิดเรื่องร้ายขึ้นหากไม่นับ

ความเข้าใจผิดประการที่สองก็คือ OCD เป็นเพียง 'โรคหาเงินแบบยุ่งยาก' ที่สามารถจัดการได้:

ในความเป็นจริงแล้ว แก่นแท้ของโรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD) อยู่ที่ความผิดปกติของวงจรประสาท ซึ่งเป็นการทำงานที่ไม่สมดุลในบริเวณสมองที่รับผิดชอบการตัดสินใจและการควบคุมความวิตกกังวล (เช่น คอร์เทกซ์ส่วนหน้าและอะมิกดาลา) ส่งผลให้ไม่สามารถควบคุมความคิดและพฤติกรรมได้ เช่นเดียวกับอาการไอที่ควบคุมไม่ได้เมื่อเป็นหวัด พฤติกรรมย้ำคิดย้ำทำของผู้ป่วยโรคย้ำคิดย้ำทำไม่สามารถระงับได้ด้วยพลังใจเพียงอย่างเดียว และจำเป็นต้องได้รับการดูแลจากผู้เชี่ยวชาญ

ความเข้าใจผิดประการที่สามก็คือ OCD ทำให้ผู้คนมีประสิทธิภาพและดีขึ้น:

ในความเป็นจริง โรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD) มักส่งผลกระทบอย่างรุนแรงต่อประสิทธิภาพการทำงาน นักเรียนบางคนตรวจการบ้านซ้ำแล้วซ้ำเล่า ทบทวนคำถามแต่ละข้อถึง 10 ครั้ง ทำให้สอบตก บางคนอาจล่าช้าความคืบหน้าของโครงการด้วยการจัดรูปแบบเอกสารซ้ำแล้วซ้ำเล่า ใช้เวลาถึงสองชั่วโมงในการปรับขนาดตัวอักษร แม้ว่าเนื้อหาจะดีอยู่แล้วก็ตาม โรคย้ำคิดย้ำทำไม่ได้นำไปสู่ ​​"ความสมบูรณ์แบบ" แต่กลับนำไปสู่ ​​"ความสิ้นเปลืองภายในที่ไม่มีประสิทธิภาพ"

Edifier T10 Bluetooth V5.4 AI Call Noise Cancellation SBC Supports Fast Charging 26Hours IP54 Hands Free Calls Earbud 4g Lightweight 13mm Dynamic Driver

฿846.23-฿846.23

ซื้อสินค้า

จะตัดสินอย่างไร: คุณเป็น "โรคย้ำคิดย้ำทำเล็กน้อย" หรืออาจเป็นโรค OCD หรือไม่?

หากคุณมีพฤติกรรมเช่น "ตรวจสอบซ้ำๆ" และ "ทำความสะอาดมากเกินไป" บ่อยครั้ง และต้องการทราบว่าคุณจำเป็นต้องได้รับการดูแลหรือไม่ คุณสามารถใช้เกณฑ์ง่ายๆ สองประการในการประเมินเบื้องต้นได้:

ประการแรกคือ "ต้นทุนเวลา" - กิจกรรมเหล่านี้ใช้เวลาของคุณนานแค่ไหนในแต่ละวัน? หากคุณใช้เวลาเพียงไม่กี่นาทีเป็นครั้งคราวในการจัดโต๊ะทำงานหรือเช็คกุญแจประตู ก็ถือว่าเป็นเรื่องปกติ แต่หากใช้เวลานานกว่าหนึ่งชั่วโมงต่อวัน หรือแม้กระทั่งส่งผลกระทบต่อการกิน การนอน และการทำงานของคุณ คุณจำเป็นต้องระมัดระวัง

คำถามที่สองคือ "ความทุกข์" — คุณรู้สึกวิตกกังวลหรือรู้สึกผิดเกี่ยวกับพฤติกรรมเหล่านี้หรือไม่? ตัวอย่างเช่น หากคุณ "ไม่ได้ตรวจสอบกุญแจประตูอย่างถูกต้อง" และรู้สึกไม่สบายใจตลอดทั้งวัน หรือหากคุณ "อดไม่ได้ที่จะล้างมือบ่อยๆ" และรู้สึก "ผิดปกติ" คุณอาจรู้สึกด้อยค่าและซึมเศร้า หากคำตอบคือ "ใช่" หมายความว่าพฤติกรรมเหล่านี้กำลังสร้างปัญหาให้คุณ และขอแนะนำให้ขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ

นอกจากนี้ ยังมีวิธี "ทดสอบตัวเอง" ง่ายๆ คือ พยายาม "ไม่ทำ" พฤติกรรมที่ทำให้คุณรู้สึกสบายใจโดยเจตนา เช่น หากคุณมีนิสัยชอบเช็คกลอนประตูซ้ำๆ ตั้งใจอย่าหันหลังกลับหลังออกจากบ้าน และดูว่าคุณจะทนได้นานแค่ไหน

หากคุณรู้สึกวิตกกังวลเพียงเล็กน้อยแต่สามารถหันไปทำอย่างอื่นได้อย่างรวดเร็ว แสดงว่าเป็นเรื่องปกติ แต่หากความวิตกกังวลนั้นรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ หรืออาจถึงขั้นต้องกลับบ้านไปตรวจเพื่อบรรเทาอาการ แสดงว่าคุณต้องให้ความใส่ใจมากขึ้น

Apple iPad Air

฿29,900-฿33,900

ซื้อสินค้า

วิธีจัดการกับมัน: หากคุณมีแนวโน้มเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำ อย่าเพิ่งตกใจ ให้ทำดังนี้

หากคุณพบว่าตัวเองมีแนวโน้มเป็นโรคย้ำคิดย้ำทำอย่างชัดเจน หรือกำลังเผชิญกับความคิดและพฤติกรรมที่ย้ำคิดย้ำทำอยู่แล้ว ก็อย่ากลัว การแทรกแซงอย่างทันท่วงทีสามารถช่วยบรรเทาอาการเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ คุณสามารถเริ่มต้นได้จากสามปัจจัยต่อไปนี้:

ขั้นแรก เรียนรู้ที่จะ "ยอมรับ" แทนที่จะ "ต่อสู้" เมื่อความคิดหมกมุ่นปรากฏขึ้น อย่าบอกตัวเองว่า "หยุดคิดถึงมัน" เพราะยิ่งคุณต่อสู้มากเท่าไหร่ ความคิดเหล่านั้นก็ยิ่งมีแนวโน้มที่จะกลับมาอีก คุณสามารถลองพูดกับตัวเองเบาๆ ว่า "ฉันรู้ว่าคุณกังวล แต่ตอนนี้คุณปลอดภัยแล้ว ความคิดเหล่านี้เป็นเพียง 'ข้อผิดพลาด' ในสมองของคุณ และจะค่อยๆ หายไป" การยอมรับว่ามีความวิตกกังวลอยู่จริงสามารถลดผลกระทบของมันได้

ประการที่สอง ใช้ "พฤติกรรมทางเลือก" เพื่อเบี่ยงเบนความสนใจของคุณ เมื่อคุณอดไม่ได้ที่จะมีพฤติกรรมที่ย้ำคิดย้ำทำ ให้ทำสิ่งที่ต้องใช้สมาธิทันที เช่น ฟังเพลงจังหวะเร็ว วิดพื้น 10 ครั้ง หรือไขปริศนา การเบี่ยงเบนความสนใจของคุณจะช่วยทำลายวงจร "ความคิดย้ำคิดย้ำทำ → พฤติกรรมที่ย้ำคิดย้ำทำ" ได้ ตัวอย่างเช่น หากคุณต้องการล้างมือบ่อยๆ ให้เทน้ำใส่แก้วหรือเช็ดโต๊ะ การทำมือให้ยุ่งอยู่เสมอจะค่อยๆ ลดความวิตกกังวลของคุณลง

สุดท้ายนี้ หากจำเป็น ควรขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ หากการควบคุมตนเองไม่ได้ผล แนะนำให้ปรึกษาแพทย์หรือจิตแพทย์ ปัจจุบันมีวิธีการรักษาโรคย้ำคิดย้ำทำที่มีประสิทธิภาพอยู่สองวิธี วิธีแรกคือการบำบัดทางปัญญาและพฤติกรรม (CBT) ซึ่งจะช่วยเปลี่ยนการรับรู้ความคิดย้ำคิดย้ำทำของผู้ป่วยและสอนวิธีการรับมือกับความวิตกกังวลแบบใหม่ อีกวิธีหนึ่งคือการใช้ยาภายใต้การดูแลของแพทย์เพื่อช่วยควบคุมสารสื่อประสาทในสมองและบรรเทาอาการ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัดหลังจากการรักษาแบบมาตรฐาน

APPLE iPad Gen 10th | iStudio by copperwired

฿14,900-฿29,900

ซื้อสินค้า

โดยสรุปแล้ว “ความบังคับเป็นครั้งคราว” เป็นปรากฏการณ์ทั่วไปในชีวิต ดังนั้นอย่าวิตกกังวลมากเกินไป แต่หากพฤติกรรมเหล่านี้กลายเป็น “ภาระที่ควบคุมไม่ได้” อย่าฝืนตัวเองให้แบกรับมัน

โรคย้ำคิดย้ำทำ (OCD) ไม่ใช่ "ข้อบกพร่องทางบุคลิกภาพ" แต่เป็นความผิดปกติทางจิตใจที่สามารถรักษาได้ มีเพียงความเข้าใจที่ถูกต้องและใส่ใจอย่างทันท่วงทีเท่านั้นที่จะช่วยให้คุณหลุดพ้นจาก "ความขัดแย้งภายใน" และใช้ชีวิตได้อย่างผ่อนคลายมากขึ้น 😛